Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sefa Aydemir
Danışman: Mehmet Emin Şalgamcıoğlu
Özet:
Tahliye, yapıların tasarımını doğrudan etkileyen bir yön bulma problemidir ve özellikle alışveriş merkezlerinin de içinde bulunduğu karmaşık yapı tiplerinde acil durum riskleri oldukça fazladır. Alışveriş merkezleri gibi kalabalık mekanlarda, insanların yön bulma davranışlarının irdelenmesi sosyolojik ve psikolojik parametrelerle olduğu kadar, mekanın kendi fiziksel yapısına bağlı konfigürasyonunun şekillenmesine bağlıdır, karmaşık yapılarda insanlar yönlenmeye daha çok ihtiyaç duymaktadırlar. Acil durum halinde mekan- davranış ilişkileri değişim göstermektedir ve tahliye anında panik gibi bir çok farklı davranışsal durum ortaya çıkmaktadır. Yangın anında insanlarda ortaya çıkan davranışsal durumlar doğrultusunda, aynı mekanda mekanik bir oluşum meydana gelmekte, insanlar sürü halinde hareket etmektedirler. Yangın durumlarında, yaşamsal bir tehlike oluşmakta ve bireyler kargaşa içinde çıkışa yönelmektedirler. Çıkış mekanlarının mekansal oluşumundaki daralmalar, iç mekan ulaşım ilişkilerindeki karmaşıklık trajik olaylara yol açabilmektedir. Binalar için oluşturulan acil durum yönetmeliklerinde aktif ve pasif bir çok önlem alınmaya çalışılsa da yaşanan vakalarla anlaşıldığı üzere bu vakaların aynı zamanda mekânların, davranışsal ilişkileri üzerinden tartışılması gerekmektedir. Acil durumlarda oluşan bu davranışsal durumlar doğrultusunda mekan bilişsel süreçler farklılık göstermekte ve sirkülasyon alanlarındaki tahliye noktalarında oluşabilecek kalabalıklar, kaçış rotasındaki karar verme sayıları ve mesafelerin ve yapı içerisindeki mekanların sentaktik değerlerinin birer tasarımsal girdi olması gerekmektedir. Bu doğrultuda alışveriş merkezlerinde tahliyenin mekânsal dizim yöntemi ile irdelenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Yapılan alan çalışmalarında öncelikli olarak Alışveriş Merkezlerindeki acil durum sirkülasyon performansı değerlendirilmiş; tahliye durumuna yönelik yapılan analizlerde de gözlem verileri ve mekânsal dizim verileri oluşturulan algoritma ile acil durum etkilenebilirlik formülü üzerinden alışveriş merkezi acil durum performansı bağlamında irdelenmiş, bu yönde bir tartışma hedeflenmiştir.