Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hicret Aydoğan
Danışman: Mehmet Emin Şalgamcıoğlu
Özet:
Kütüphane mekanları geçmişten günümüze gelişim sürecinde teknolojik, mimari ve sosyal olarak geçirdiği evrimlerle içerik, mekan, kullanım ve kullanıcı profili olarak değişime uğramış, yeni mekansal deneyimler ve kullanım pratiklerine sahne olmaya başlamıştır. Bilginin kayıt yöntemleri değiştikçe her çağda mekansal ihtiyaçları değişmiş, günümüz teknolojisi ile bilginin elektronik ortamda depolanmaya başlaması sonucu artık kitapların raflara dizilerek saklandığı mekanlardan, bilgilerin bulutta depolanıp halka sunulduğu mekanlara dönüşmüş; mekanlar da kitap depolama dışında başka işlevlere odaklanmıştır. Kitaplar yoluyla bilgiye ulaşma imkanı veren mekanlar olmaktan çıkıp daha çok sanal yollarla bilgiye erişme imkanı tanıyan, sosyal bir ortam olarak kullanıcıya araştırma, çalışma, vakit geçirme imkanı veren esnek mekanlara dönüşmüştür. Bu tez çalışmasında çalışmasında İstanbul'da 20.yüzyılın ikinci yarısı ve 21.yüzyıl başlarında tasarlanan ve uygulanan üniversite kütüphanelerinde mekan morfolojisi ve mimari programının mekan kullanımı ile ilişkisi mekan dizim yöntemleri ile incelenmiş; üniversite kütüphanelerinin mekan morfolojisi ve mimari programının kullanıma sunduğu esneklik araştırılmıştır. Bu araştırmanın amacı, hem modern kütüphanelerdeki mekan kullanım alışkanlıklarını ortaya çıkarmak, hem de modern kütüphanelerin sahip olduğu morfoloji ve mimari programları irdeleyerek kullanıcıya sunduğu esnekliği inceleyerek bu durumun avantajlarını ve dezavantajlarını tartışmaktır. Bu bağlamda İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi, İstanbul Teknik Üniversitesi Mustafa İnan Kütüphanesi, Galatasaray Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi, Yıldız Teknik Üniversitesi Şehit Prof.Dr. İlhan Varank Kütüphanesi olmak üzere İstanbul'daki beş üniversite merkez kütüphane binasında kullanıcı davranışı ve belirlenen mekansal eylemler üzerine gözlemler ve mekansal analizler yapılmış, mekan programı ve morfolojisinin mekan kullanımına etkileri araştırılmıştır. Araştırmanın sonucunda, çalışmaya konu olan üniversite kütüphane binalarında mekandaki kullanıcı sayısı, mekansal davranış ve morfolojik bağlama göre mekanın mimari program yoluyla esnek veya katı bir karakter kazanmakta olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya konu olan üniversite kütüphanelerinin hepsinde her ne kadar açık plan uygulanmış olsa ve esnek programlı yapı morfolojisi bulunsa da mekansal davranış örüntülerinin çoğunlukla mekan programıyla daha uyumlu olarak ortaya çıktığı tespit edilmiştir.