Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sıla Saygılı
Danışman: Mehmet Emin Şalgamcıoğlu
Özet:
Kamusal alanlar, tarihten bugüne insanların hayatında önemli bir yere sahiptir. Zaman ile değişen kamusal alanlar, kamusal mekanlara dönüşmüş daha fiziken daha tanımlı yerler haline gelmişlerdir. Günümüzde, özellikle büyük kentlerde insanların sahip oldukları kamusal mekanlar giderek azalmaktadır ve bu mekanların sahip oldukları kamusallaştırma potansiyelleri değerini kaybetmeye başlamıştır. Alışveriş merkezlerinin satın alma eylemi haricinde çok işlevli bir merkez halini almasıyla , bir çok insan kamusal mekanda bulunma ihtiyacını, alışveriş merkezlerinde gidermeye başlamıştır. Böylece alışveriş merkezleri özel mülkiyete ait kamusal mekan örneği olmuştur ve insanların boş vakitlerini geçirmek için de kullandıkları bir mekan haline gelmiştir. Alışveriş merkezleri, içeride geçirilen sürenin arttırılması, ziyaretçi sayısının arttırılması ve de ziyaretçilerin mekan ile deneyimini kuvvetlendirilmesi için çeşitli etkinlikler düzenlemektedir. Bu araştırmada, alışveriş merkezlerinde belirlenen arayüzler ve bu arayüzlerin mekansallaşarak etkinlikler için kullanılması incelenmiştir. Öncelikli olarak alışveriş merkezi kavramının nereden geldiği ve kamusal mekan olma durumu tarihsel süreç içerisinde ele alınmıştır. Türkiye'de açılan ilk alışveriş merkezi ile günümüzdeki alışveriş merkezleri arasındaki farklılıklar, hem mekansal hem de kullanım açısından olarak süreç ile birlikte ortaya konulmuştur. İnsan-çevre ilişkisi kapsamında, ziyaretçilerin mekanı algılaması, yönünü bulması, kişisel alanı ve hem insanlarla hem de mekan ile girdiği etkileşim konuları incelenmiştir. Ziyaretçilerin alışveriş merkezi içerisindeki davranışları, bu davranışların mekanın fiziksel özellikleri ile ilişkisinin detaylı olarak incelenebilmesi için "Mekansal Dizim Yöntemi" kullanılarak sentaktik verilere ulaşılmıştır. Vaka analizleri için, hizmet ettiği segment ve sahip olduğu programlar göz önünde bulundurularak, İstanbul içerisinde bulunan Kanyon ve İstinye Park alışveriş merkezleri seçilmiştir. Bu iki alışveriş merkezinin planları ve etkinlik arayüzleri üzerinden "2D Syntax" programı kullanılarak analizler elde edilmiş ve sonuçları karşılaştırılmıştır. Etkinlik arayüzlerinin pasif kullanıldığı ve aktif kullanıldığı eş zamanlı etkinlik takipleri ile arayüzlerin mekansallaşmaları gözlemlenmiştir. Sentaktik verilerin anlamlı olup olmadığının sorgulanması ve mekanın programlanmasının insanlar üzerindeki etkilerinin incelenmesi için ise belirlenen geçiş noktalarından kişi sayımları yapılmıştır. Frekanslara bağlı olarak SPSS programı kullanılarak regresyon analizi yapılmış ve elde edilen verilerin birbirleri ile ilgili olan ilişkileri incelenmiştir. Son olarak da mevcut durumda bulunan ana ve yan etkinlik arayüzlerine alternatif potansiyel arayüz mekanları belirtilmiş ve gelecekte alışveriş merkezlerinin birer deneyim merkezi haline gelmesi hakkında sonuçlara ulaşılmıştır.