Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tutak B. (Yürütücü), Ilıcak M.
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2023
Marguerite Körfezi, potansiyel Türk Antarktik Araştırma Üssü’nün kurulum bölgesi olan Horseshoe Adası’nı da içerisine alan ve oşinografik açıdan oldukça aktif bir körfezdir. Antarktik Yarımadası’nın kıta ile birleştiği noktada bulunan körfez, körfez dışında gelişen iki ana akıntı rejiminden etkilenir. Bunlardan ilki, tüm küresel iklim ve akıntı rejimini de etkileyen, Marguerite Körfezi’nin ağız kısmında güney-kuzey yönlü (yarımadanın uç noktasına yönelmiş olarak) Antarktik Kutupsal Akıntısıdır (Antarctic Circumpolar Current – ACC). İkincisi olan Antarktik Yarımadası Kıyı Akıntısı (Antarctic Peninsula Coastal Current – APCC) ise, yarımadanın batı kıyısı boyunca güney yönlü olarak hareket ederken, aynı zamanda Marguerite Körfezi’ne de girmektedir. Böylece iki farklı ana akıntı sistemi ile beslenen Marguerite Körfezi hem oşinografik, hem de ekosistem açısından oldukça zengin ve dinamik bir yapıya sahip olmaktadır. Ayrıca, ülkemiz tarafından kurulması planlanan Türk Antarktik Araştırma Üssü yer belirleme çalışmaları ve Ulusal Antarktik Seferleri bu bölgede gerçekleştirmiştir. Ulusal Antarktik Seferleri sırasında gerçekleştirilen fizibilite çalışmaları sonucunda bu bölge (Horseshoe Adası) üssün kurulabileceği bölge olarak belirlenmiştir. Üs için planlanan bölgeyi kapsar durumda olması ve rutin Ulusal Antarktik Seferlerinin ilgili bölgeye yapılması sebebiyle bölgenin oşinografik yapısının bilinmesi hem üs kurulum aşamasında hem de ulusal seferler kapsamında birçok denizel bilginin araştırma ve lojistik ekibine aktarılmasına olanak sağlayacaktır.
Bu projede hedef Marguerite Körfezi bölgesi için yüksek çözünürlüklü bir okyanus modeli oluşturulmasıdır. Bu amaçla kutup bölgelerinde veya küresel olarak sıklıkla kullanılan, açık kaynak kodlu MITgcm modeli iki seviyede iç içe yuvalanmış (nested) olarak kullanılacaktır. Birinci seviyede (1/12°) çözünürlüklü olarak Güney Okyanusu (Kıta ile 24 Güney enlemine kadar) modellenecektir. Güney Okyanusu modeli hem kıta etrafındaki ana akıntı rejimlerinin oluşturulması hem de ikinci seviyede çalıştırılacak yuvalanmış model için başlangıç ve sınır koşullarını elde etmek üzere kullanılacaktır.
İkinci seviyede Marguerite Körfezi için yüksek çözünürlüğe (ortalama 1 km) sahip yuvalanmış olarak bölgesel bir model geliştirilecektir. Yuvalanmış model için ise bazı bölgesel kabiliyetlerinden dolayı Regional Ocean Modeling System (ROMS) modeli kullanılacaktır. Bölgesel körfez modeli başlangıç ve sınır koşulları olarak dış model olan Güney Okyanusu modelinden elde edilecek veriler ile zorlanacaktır. Bu sayede hem tüm Güney Okyanusu modeli bölgesel model seviyesinde çözünürlüğe ihtiyaç duymayacak hem de çok daha verimli bir hesaplama kaynağı söz konusu olabilecektir.
Kurulan modelleme sisteminden özellikle bölgesel Marguerite Körfezi modeli ile gelecekte kurulması planlanan Türk Antarktik Araştırma Üssü bölgesinde bulunacak olan lojistik ekiplerine ve de deniz bilimleri konusunda araştırma yapacak olan bilim insanlarına bilgi altyapısı sağlanabilecektir. Projenin geliştirilmesi esnasında projede görev alacak yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin Güney Okyanusu, Antarktika Kıtası, okyanus modelleme ve iklim değişikliği gibi birçok konuda bilgi ve birikimlerini geliştirmeleri sağlanacaktır. Bu bağlamda da Ulusal Kutup Bilim Programı’nın bir çıktısı olan “Kutup Bölgeleri Konusunda Nitelikli İnsan Gücünün Yetiştirilmesi” amacına da hizmet eden bir proje olması öngörülmektedir.