Akademik Veri Yönetim Sistemi
Satoğlu Ş. I. (Yürütücü), Kapukaya E. N., Çağlayan N., Öksüz M. K.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2019 - 2021
Bu
projemizde öncelikle afet sonrası kurulması gereken “Geçici Tıp Merkezi” (Sahra
Hastanelerinin) sayına ve konumlarını,
belirsiz koşullar altında optimum şekilde karar vermeye yönelik iki aşamalı bir
stokastik programlama modeli geliştirilmiştir. Amaç, afet öncesinde geçici tıp
merkezi kurulum maliyeti ile beklenen yaralı taşıma maliyetinin toplamını
minimize etmektir. Bu modelde, afete ilişkin belirsizlik içeren hastanelerin
zarar görmesi ve yolların zarar görmesi durumları senaryolar halinde modelde temsil
edilmiştir. Projenin ikinci bölümünde çalışmalar, yaralı taşıma
süreci için karar destek aracı önerisi ve bu sisteme göre elde edilen verileri
bilgiye dönüştürerek karar vericilere ambulansların atanması ve
yönlendirilmesinde yardımcı olabilecek matematiksel modelin geliştirilmesi
olmak üzere iki bölümde ele alınmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde yaralıların ve
hastane kapasitelerinin gerçek zamanlı takibini sağlamak için Radyo Frekansı ile
Tanımlama teknolojisinin (RFID) bazlı
veri temelli bir karar destek aracı önerilmiştir. Hastanelere
nakledilen yaralıların triyaj tipi, hastane seçim kararı, yaralı sağlık puanı
önceliği ve ambulans sayısı olmak üzere iki seviyeli dört faktör dikkate alınarak oluşturulan farklı senaryolar
için simülasyon analizi yapılmıştır. Simülasyon sonuçlarına dayanarak,
performans ölçütlerini istatistiksel olarak önemli seviyede etkileyen
faktörler, faktör analizi ile belirlenmiştir. Faktör analizi sonuçları simülasyon analizi ve matematiksel
model arasında bir köprü oluşturmaktadır. Projenin
üçüncü bölümünde, belirlenen önemli faktörlere göre çok amaçlı iki aşamalı
stokastik programlama modeli geliştirilmiştir. Geliştirilen matematiksel
programlama modeli ile var olan acil yardım istasyonlarının hangi
mahalleleri kapsaması gerektiği ve mevcut olan ambulansların afet öncesi bu
merkezlere kaçar tane konumlandırılması gerektiği belirlenmiş ve ayrıca afet
sonrasında farklı senaryolarda ek ambulans ihtiyaçlarına ilişkin çıkarımlarda
bulunulmuştur. Matematiksel modelde senaryolar, Japon
Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) (2002) ve Deprem ve Zemin İnceleme
Müdürlüğü (DEZİM) (2018) raporlarına göre oluşturulan dokuz senaryoya göre İstanbul’un
Kartal İlçesi için çözülmüştür.