Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türk Kulturu Ve Haci Bektas Veli-Arastirma Dergisi, sa.89, ss.71-81, 2019 (Scopus)
Öz
Geleneksel
kültür ulusal kimliğinin en önemli temsiliyeti ve toplumların varlık sebebidir.
Bu nedenle öneminin altını çizerek; tarih boyunca nesilden nesile aktarılarak
kendi dinamizmi ile günümüze kadar gelen geleneksel kültür ögelerinden biri
olan Tahtacı semahları bu makalenin ana konusudur. İçeriğini Tahtacı
semahlarının özellikle hareket olarak incelenmesi oluşturmaktadır. Semahlar
Alevi kültürünün önemli unsurlarından biri olan Cem töreninde dede eşliğinde
dönülen, saz, söz ve hareket unsurlarını da barındıran bir ritüeldir. Semahları
kültür boyutuyla ele almış pek çok kuramsal araştırma, derleme, yazılmış makale
bulunmaktadır. Ancak semahların hareket olarak incelendiği çalışmaların eksik
olduğu görülmüştür. Bu bağlamda Tahtacı semahları konusu, salt hareketler
üzerine analitik bir inceleme mevcut olmamasından yola çıkılarak İstanbul
Teknik Üniversitesi, Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı, Türk Halk Oyunları
Bölümünde başlatılmış bir araştırma projesinin ilk ayağıdır. Çalışma esnasında
çeşitli Tahtacı köylerine ait semahların kayıtlarına ulaşılmıştır. Görülmüştür
ki Tahtacılar Türkiye’nin pek çok bölgesinde yerleşmiş olmalarına karşın,
Semahları hareket ve müzik örgüsü olarak ortak bir yapıya sahipler. Bunun
üzerine biri İzmir Narlıdere’de diğeri Aydın Alamut’ta daha önce tespiti
yapılmış ve kayıt altına alınmış semah örnekleri hareket açısından incelemeye
alınmıştır. Sonuçta temel olarak tespit edilen hareket formları paten olarak,
adımları ise Romanotation hareket notasıyla- daha anlaşılır olması gayesiyle
kısmen melodi notaları da eşlik edilerek- aktarılmıştır. Aynı zamanda Semahın
başından sonuna çeşitli bölümlerinde yerine getirilen, hareketleri ritüelistik
kılan uygulamalar da mevcuttur. Makalede bunlara da yer verilmiştir. Ancak bu
kadar spesifik bir çalışmada tespit edilen ve aktarılan tüm özelliklerin sadece
Tahtacı Semahlarına ait olduğundan söz etmek mümkün değildir. Bu bağlamda
çalışma da bu yönde bir bilgi ve sonuç içermemektedir.
Anahtar kelimeler: Gelenek, Kültür, Tahtacı, Semah
Abstract
Traditional culture is the
most important representation of national identity and the reason for being of
societies. Therefore, Tahtacı semahs, one of the traditional elements of
culture that have reached our day passed down from generation to generation
with their dynamism is the main subject of this study. The content is comprised
of an examination of Tahtacı semahs as a movement. Semah is part of the Cem
ceremony, an important aspect of the Alevi culture and can be defined as a
ritual comprised of traditional musical instruments, words and movement in the
accompaniment of a dede. There are many theoretical studies, compilations and articles
which have examined semahs with regard to their cultural dimension. However,
there is a lack of studies examining semahs as a movement. In this regard, the
subject of Tahtacı semahs is the first step of a research project started by
the Istanbul Technical University, Turkish Music State Conservatory, Turkish
Folk Dances Department based on the fact that there is no analytical
examination focused solely on movements. Semah records from various Tahtacı
villages were reached during the study. It was observed that the Tahtacı semahs
have a common structure with regard to movement and musical pattern even though
the Tahtacıs as a community are located in many different regions of Turkey.
Therefore, semah examples recorded at Izmir Narlıdere and Aydın Alamut were
examined in terms of movement. As a result, the movement forms determined were
transposed as a pattern, whereas the steps were transposed by way of
Romanotation movement in the accompaniment of melody notes in order to make it
more understandable. There are also applications that render the movements
ritualistic which are executed at certain stages of the semah from the
beginning to the end. These are also included in the article.However, it is not
possible to state that all the characteristics determined and transposed in
such a specific study are only those of the Tahtacı Semahs. In this regard, the
study does not contain any information and conclusion.
Keywords: Tradition,
Culture, Tahtacı, Semah