Türkiye'de Petrol ve Doğalgaz Aramacılığında Suda TPH (Toplam Petrol Hidrokarbonları) Analizinin Kullanımı: Batı, Kuzeybatı ve Orta Anadolu'dan Örnek Çalışmalar ve Önemli Sonuçlar


Palabıyık Y., Özdemir A.

Türkiye IV. Bilimsel ve Teknik Petrol Kongresi, Ankara, Türkiye, 18 - 20 Kasım 2020, ss.13-24

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.13-24
  • İstanbul Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yüzey ve yeraltı suları için önerilen TPH (Toplam Petrol Hidrokarbonları) sınır değerlerini aşan sular, hidrokarbonca zengin sular olarak tanımlanmaktadır. Güncel çalışmalarda, kaynak kaya ve gaz numunelerinde yapılan tüm petrol jeokimyası analizlerinin, suda TPH analizi ile belirlenen petrol hidrokarbonlarınca zengin yüzey ve yeraltı sularında da uygulanabildiği, aynı havzalarda/bölgelerde benzer analiz ve yorumlama sonuçlarına ulaşıldığı belirlenmiştir. Bu nedenle, bu çalışmada, suda TPH (Toplam Petrol Hidrokarbonları) analizi, literatürdeki paleocoğrafik ve paleotektonik verilere göre kaynak kayaların bulunduğu fakat mostra vermediği (yüzeyde görülmediği)/örtülü olduğu veya tükenmiş/tüketilmiş olduğu düşünülen Batı, Orta ve Kuzeybatı Anadolu’nun bazı bölgelerinde petrol ve doğalgaz aramak için kullanılmıştır. Bu bölgeler, Batı Anadolu’daki Seferihisar Yükselimi ve Karaburun Yarımadası (İzmir), Büyük Menderes Grabeni’nin Batısı (Aydın), Kuzeybatı Anadolu’daki Uludağ Masifi, Orta Anadolu’daki Niğde Masifi, Beypazarı Neojen Havzası (Ankara), Kızılırmak Grabeni (Nevşehir), Hasanoğlan ve Mamak (Ankara) bölgeleridir. İnceleme alanlarında seçilen yüzey ve yeraltı sularının tamamının, olgun petrol hidrokarbonlarınca zengin ve sulardaki hidrokarbonların biyolojik bozunmaya (biyodegredasyona) uğramamış petrojenik hidrokarbonlar olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, km’ler ölçeğinde geniş alanlarda tespit edilen bu olgun petrol hidrokarbonlarınca zengin sular, inceleme alanlarındaki çalışan petrol sistemlerinin varlığı için bir kanıttır. Jeolojik ve jeofizik (gravite ve havadan manyetik) verilerle, inceleme alanlarındaki olası rezervuarların muhtemel sınırları ve derinlikleri de belirlenmiştir. Anahtar terimler: petrol ve doğalgaz arama, rezervuar hedefli arama, suda TPH (Toplam Petrol Hidrokarbonları) analizi, suda petrol analizi, hidrokarbonca zengin sular, petrol jeokimyası