İstanbul Belediyesi-Emlak Kredi Bankası Atatürk Bulvarı Blok Apartmanları


Creative Commons License

Kurtuluş E.

DOCOMOMO Türkiye – Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları XVII. Poster Sunuşları Toplantısı, İstanbul, Türkiye, 12 - 13 Kasım 2021, ss.27

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.27
  • İstanbul Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Atatürk Bulvarı Blok Apartmanları İstanbul Belediyesi ve T. Emlak Kredi Bankası’nın ortak girişimiyle 1954-57 yıllarında İstanbul Aksaray-Laleli bölgesinde Atatürk Bulvarı üzerinde inşa edilmiştir. Yapının mimarı bilinmemekle birlikte tasarımın İstanbul Belediyesi Mesken Bürosu ve Emlak Kredi Bankası Fen Heyeti tarafından geliştirildiği, yüklenicisinin TİMLO (Türkiye İnşaat Malzeme Ltd. Ortaklığı) olduğu ifade edilmektedir. T. Emlak Kredi Bankası, Cumhuriyet Dönemi’nin modern kentleşme ülküsünün gerçekleştirilmesinde önemli rol oynamış; konut sorununa çözüm üretmekle görevli sayılmıştır. Blok Apartmanlar, bu sürecin kamu işbirlikleriyle nasıl desteklendiğini gösteren örneklerdendir. Yapı ayrıca 1950’ler sonrası konut sorununa alternatif bir çözüm olarak görülen blok apartman tipolojisinin Türkiye’deki en erken uygulamalarındandır.Henri Prost’un 1936 İstanbul Planı’nda Atatürk Bulvarı, üzerindeki modern yapılarla İstanbul’un yeni yüzünü ve Cumhuriyet’in kültürel içeriğini temsil etme misyonu üstlenir. Blok Apartmanlar eklenen modern yapılar arasında konut tipolojisini temsil etmesi açısından önemlidir. Ayrıca yapının nispeten muhafazakar/tarihi çevre içerisinde modernist bir yapı olarak tutunması, özgün kütle, cephe, malzeme ve renk nitelikleriyle kendi mimari tavrını ortaya koyması, döneminin estetik tutumunu yansıtması bakımından değerlidir. Dikdörtgen planlı yapı 1650 m2 alan üzerinde, girişleri müstakil üç blok halinde betonarme karkas sistem kullanılarak inşa edilmiştir. Zemin katta kısmi bodrum kata dönüşen bir pasaj bulunmakta, geri kalan kısımlar caddeye bakan ticari birimlere ayrılmaktadır. Yapı, 35 dükkan ve 1 banka şubesi içermektedir. Üstteki yedi kat, konut kullanımına ayrılmış olup her blokta 30, toplamda 90 daire bulunmaktadır. Özgün halinde bir gazino, su deposu ve çamaşırlık bulunduğu ifade edilen çatı katı, günümüzde ortak teras olarak kullanılmaktadır. Konut birimlerinde modern yaşamın gereklerine ve ekonomik şartlara uygunluk ile birlikte Türk aile yapısının barınma hususiyetleri de göz önünde bulundurulmuştur. Farklı boyutlardaki pencereler ve balkonlarla hareketlendirilen cephe yalın bir kurguya sahiptir. Bulvara bakan cephede bir metrelik bir çıkma ile kütleye hareket katılmıştır.Yapının dış cephesi sıva üzeri boya ile kaplıdır. Küçük ölçekli değişimler geçiren yapı tasarımsal ve strüktürel özgünlüğünü büyük oranda korumaktadır. Tarihsel-toplumsal, kültürel-estetik ve teknik bağlamlarda oynadığı öncü rol, yapının özgünlüğünü ortaya koymakta ve hak ettiği değeri arttırmaktadır. Buna karşın yapının herhangi bir tescili bulunmamakta, sadece fiziksel olarak iyi durumda oluşunun hala ayakta olma sebebi olduğu düşünülmektedir. Günden güne eklenen küçük ölçekli değişikliklerle yapının özgün karakteri ve anlamsal arka planı görünürlüğünü yitirmektedir.