OSMANLI DEVLETİ’NDE 19. YY.’DA ORTAYA ÇIKAN İLİM CEMİYETLERİNE KURUMSAL MANTIKLAR ÇERÇEVESİNDEN TARİHSEL BİR BAKIŞ


Creative Commons License

Soydemir C. O., Erçek M.

30.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Isparta, Türkiye, 26 Mayıs - 28 Aralık 2022, ss.698-705

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Isparta
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.698-705
  • İstanbul Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışma 18. yy. Sonu itibariyle Osmanlı Devleti’nde hakim bilimsel eğitim mantığının Avrupa devletleri karşısındaki belirgin gerilemenin kabullenilmesine paralel olarak dönüşümünü toplumsal seviyede kurumsal mantıklarda gerçekleşen dönüşümün bir izdüşümü olarak açıklamaya çalışmaktadır. Bilhassa, Osmanlı Devleti’nde kurumsallaşmış geleneksel bilim üretme ve yayma ontolojisinin 19. yy boyunca çözülmeye başladığı ve Tanzimat dönemi olarak bilinen ve devletin belirli sosyal alanlarda Avrupalı’laşmayı hedeflediği dönemde yerini Batı tarzı bilim üretme ve yayma anlayışına bırakmaya başladığı görülmektedir. Bu bağlamda, çalışmamız adı geçen süre zarfında kurulan resmi ve gayrı resmi ilim cemiyetlerini tarihsel bir bakış açısıyla ele alarak bahsi geçen kurumsal mantık dönüşümünü kısa bir anlatıyla betimlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın bulguları bilimsel alanda gerçekleşen kurumsal değişimin geleneksel bilimi temsil eden İlmiye sınıfı ile Batılı anlamda modernizmi Osmanlı coğrafyasında hakim kılmayı hedefleyen hariciye/kalemiye/bürokrat sınıfı arasındaki gerilim ve mücadelenin bir sonucu olarak gerçekleştiğine işaret etmektedir