Research Information System
UTAK 2020 Bildiri Kitabı Tasarım ve Öngörü, Ankara, Turkey, 8 - 10 September 2020, pp.305-317
Sosyal medyanın gündelik yaşantının ayrılmaz bir parçası haline gelmesi ile birlikte, bu platformların
tasarım alanında da çeşitli amaçlarla kullanılmaya başlandığı gözlemlenmektedir.
Özellikle, görsel paylaşım platformu olarak ortaya çıkmış olan Instagram uygulaması, görsel
ve metin tabanlı bilgi verme potansiyeli ile tasarım süreçlerine katkı sağlayan bir kaynak haline
gelmiş, araştırmacılar tarafından tasarım eğitimindeki pedagojik bir araç olarak incelenmeye
başlanmıştır. Tasarım eğitiminin geleceğine dair bir öngörüde bulunmayı amaçlayan bu çalışma
ise, lisans öğrencilerinin tasarım süreçlerinin bir parçası haline gelmiş Instagram uygulamasını
kullanma pratiklerini ve motivasyonlarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu nedenle, yedi
farklı üniversitenin Endüstri Ürünleri Tasarımı/Endüstriyel Tasarım Bölümlerinde eğitim
gören 63 lisans öğrencisinin katılımı ile ampirik bir çalışma yürütülmüştür. Kalitatif açıdan
zengin veri sağlamış olan çalışmanın bulguları analiz edildiğinde, öğrencilerin bu platformu
araştırma yapmak için kullandıkları ve güncel bir “tasarım arşivi” olarak gördükleri bulgulanmıştır.
Öğrencilerin, bazen karşılarına çıkan “görsellere maruz kalarak”, dolaylı bir şekilde
tasarım süreçlerinin etkilendiği bazen de proje süreçlerinin başında fikir edinmek için bu
platformdan yararlandıkları, proje/ürün ve çizim/eskiz örnekleri ile ilgilendikleri ve bunları
kaydettikleri ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin, bu platformda tasarım süreçlerine/projelerine ait
görselleri de paylaştıkları, yapılan bu paylaşımlarda kendilerini “iyi bir şekilde sergileme” kaygısı
içinde oldukları anlaşılmıştır. Katılımcılar, “iyi bir model/çizim” yaptıklarında “başkalarını
haberdar etme çabası” içinde olduklarını, böylece “zamansız kritik” alabiliyor olduklarını
belirtmişlerdir. Sonuç olarak, Instagram uygulaması öğrencilerin tasarım süreçlerini besleyen
ve tamamlayan bir araştırma ve sergileme aracı olarak kullanılmaktadır. Günümüzde tasarım
sürecinin bir parçası haline gelmiş bu mecra, tasarım eğitiminin geleceğine dair sıkıştırılmış bir
versiyonunu resmetmektedir.