Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. Uluslararası Bilimsel Çalışmalar Kongresi, 12 Eylül 2020, ss.10-20
Petrol ve doğalgaz kaynak kayalarının oluşumunun
anlaşılması, petrol ve gaz aramacılığında kritik öneme sahiptir. Petrol ve
doğalgaz kaynak kayalarının oluşumunu ve birikimini kontrol eden faktörler,
okyanus sisteminin dinamikleri, kimyası, biyolojisi vb. jeolojik zaman
içerisinde meydana gelen olaylar ve değişimlerle ilgilidir. Son yıllarda,
ofiyolitler için yeni bir tanımlama ve sınıflandırma ortaya koyulmuştur.
Ofiyolitlerin okyanusta oluşan kayalar olması nedeniyle, bu yeni ofiyolit
tanımı ve sınıflandırması, ofiyolitler ile petrol ve doğalgaz kaynak kaya
oluşumu arasındaki ilişkinin incelenmesini gerekli kılmıştır. Bu kapsamda,
çalışmada, petrol ve doğalgaz üretim sahalarının bilinen kaynak kayaları ile
ofiyolitlerin oluşum ve yerleşim yaşları karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma,
ofiyolitler ile petrol ve doğalgaz kaynak kayası oluşumuna yol açan tektonik ve
magmatik olaylar (mantonun sorguç şeklinde sokulumu sonucunda oluşan kitlesel
yokolma vb.) ile petrol ve doğalgaz üretim alanlarının kaynak kayalarının
yaşlarının oldukça uyumlu olduğunu göstermektedir. Ayrıca, dünyanın üretim
yapılan hidrokarbon sahaları ile ofiyolit dağılım haritalarının da son derece
uyumlu olduğu gözlenmiştir. Çalışmada, ofiyolitler ile petrol ve doğalgaz
kaynak kayası oluşumunun birbiriyle yakın ilişkili olduğu belirlenmiştir.
Dolayısıyla, ülke genelinde geniş bir ofiyolit varlığı bulunan Türkiye’nin kara
alanlarının önemli bir petrol ve doğalgaz potansiyeline sahip olduğu sonucuna
ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: kaynak kaya, ofiyolit, manto sorgucu,
kitlesel yok olma, Türkiye’nin petrol ve doğalgaz potansiyeli