Research Information System
İTÜ Ulusal Tekstil Kongresi ve II.Ar-Ge Günü, Akademi Sanayi Buluşması, İstanbul, Turkey, 11 - 12 November 2020, pp.112-118
Pamuklu tekstil malzemelerinin renklendirilmesinde en çok tercih edilen boyarmadde grubu reaktif boyarmaddelerdir.
Reaktif boyarmaddeler; yüksek haslık, uygun maliyet ve geniş renk paleti gibi avantajlara sahip olmasına karşın bu
boyarmaddelerin uygulanması yüksek oranda çözünmüş katı madde ve atık su yükü gibi çevresel sorunlara sebep olmaktadır. Bu
sorunların üstesinden gelinebilmesi için farklı konularda çalışmalar yapılmaktadır.
Bu çalışmada, reaktif boyamada kullanılan yardımcı kimyasal miktarı azaltılırken lif tarafından boya çekimini arttıracak, tek
adımda doğru boyama işleminin gerçekleştirilmesine imkan verecek, ekolojik ve sürdürülebilir reaktif boyama işleminin
gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaca ulaşabilmek için; boya banyosunda etanol kullanımının reaktif boyarmaddenin
çekim özelliklerine ve boyama verimine etkisi incelenmiştir.
Gerçekleştirilen deneysel çalışmada, mono fonksiyonel vinilsülfon, mono fonksiyonel triazin ve bifonksiyonel vinilsülfon/triazin
gruplarını içeren 3 farklı yapı ve fonksiyonellikte reaktif boyarmadde grubu kullanılmış ve inorganik tuz NaCl yerine biyo-bozunur
tuz olan sodyum sitrat ile boyama işlemleri gerçekleştirilmiştir. Boyama banyosunda yardımcı kimyasal ve su yerine etanol
kullanılarak, tuz ve su kullanımını minimize edecek ya da tamamen ortadan kaldıracak reçeteler oluşturulmaya çalışılmıştır.
Ekolojik boyamalar sonucu elde edilen veriler, klasik boyama işlemi ile karşılaştırılmıştır. Boyama sonrası her bir kumaş
numunesinin renk verimleri ölçülmüştür. Elde edilen sayısal değerler, SPSS ve Minitab yazılımlarında analiz edilerek istatistiksel
olarak değerlendirilmiştir.
Sonuç olarak; boyama banyosunda etanol kullanımı; 3 farklı reaktif boyarmadde tipi için, 5 g/L konsantrasyonunda olumlu
sonuçlar vermiş, klasik boyamaya göre daha yüksek boyama verimi elde edilmiştir. Belirlenen reçete kullanılarak, klasik reaktif
boyama işlemine göre daha az su, enerji ve kimyasal madde tüketilerek çevreye daha az atık yükü ile sürdürülebilir boyamalar
yapılabileceği gösterilmiştir.