Sihirli Flüt ve Masonluk: Bir Yeniden Değerlendirme


Köker O.

Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı I. Ulusal Müzik ve Sahne Sanatları Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 2 - 03 Mayıs 2016, ss.155-166

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.155-166
  • İstanbul Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yirminci yüzyılda, Emanuel Schikaneder ve Wolfgang Amadeus Mozart’ın ünlü ve popüler şarkılı oyunu Sihirli Flüt’ün Masonik sembollerle örülü alegorik bir eser olduğu iddiasını taşıyan birçok çalışma yayımlanmıştır. Bu çalışmaların sunduğu fikirler zamanla geniş kitlelerce benimsenmiş, Flüt’ün bir “Masonik opera” olduğu bilgisi adeta kanonlaşmıştır. Bununla beraber, son yıllarda yayımlanan kimi çalışmalarda Masonik alegori fikri reddedilmekte, bu kanonik okuma sorgulanmaktadır. Böylesi çalışmalar, Masonik alegori iddiasının üretiminde göz ardı edilen tarihsel verileri işaret etmekte ve bizleri Flüt’ü tarihsel bağlamı içinde ve eldeki verileri göz önünde bulundurarak okumaya davet etmektedir.

Bildiri, konuyu tarihsel olarak bağlama oturtmayı amaçlayan kısa bir girişle açılacaktır. Bu girişi müteakiben, Flüt’ün Masonik anlamlar taşıdığı iddia edilegelmiş bazı öğeleri örneklenecektir. Ardından, bu öğeleri spekülasyonun ötesinde yorumlamayı sağlayacak bazı tarihsel veriler paylaşılacaktır. Bu veriler ışığında, mevzubahis operayı okumanın alimane yolları gözler önünde serilecektir. Buradan hareketle, Sihirli Flüt (i) Aydınlanma düşüncesinin bir tecessümü olarak (ii) geç on sekizinci yüzyılın pek çok peri masalı şarkılı oyunundan biri olarak okunabilecektir. Sunum, sonuç olarak, Flüt’te Masonik öğelere alegorik değil, sanatsal bir maksatla yer verildiği tartışılarak kapatılacaktır.