Anadolu Selçuklu Mimarisinde Örgü ve Örüntü İlişkisine Dair Biçimsel İncelemeler

Altun S., Özkar M.

Mimarlıkta Sayısal Tasarım XV. Ulusal Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 28 - 29 Haziran 2021, ss.205-214

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.205-214
  • İstanbul Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Koruma ve onarım amacıyla mevcut yapıları oldukları gibi belgelemek, bunların tasarım ve yapım ilkelerini çağdaş tasarımlarda kullanmak üzere araştırmak, mimari miras çalışmalarının hedefleri arasında birbiri ile ilişkili olarak yer alır. Günümüzde hesaplamalı tasarım araçları kullanılarak tasarım ve üretim sürecinin bütünleşik olarak incelenebilmesi, mimari miras çalışmalarının bu hedeflerine yönelik bilgi üretimini kolaylaştırmaktadır. Çalışmamızda, Anadolu Selçuklu mimarisi örneği bir tuğla duvar panosu için yapım ve tasarım ilişkisini hesaplamalı yöntemle nasıl incelediğimizi ve bulguları sunuyoruz. Çalışma kapsamında, dönemin tuğla yapılarını inceleyen mevcut literatüre dayanarak, panoyu oluşturan tuğlalara ve duvar örgüsüne dair çıkarımlar yapılmıştır. Pano detaylı şekilde incelenmiş ve örüntüyü oluşturan parçalar tanımlanmıştır. Parça ve bütün ilişkilerinin değişkenliği göz önüne alınarak, örgüdeki tuğla birimlere ek olarak bu birimlerin oluşturduğu geometrik desenler de örüntü birimi kabul edilmiş, tasarım ve yapımın hesaplamalı süreçleri, hem örgü hem de örüntü oluşturmaya yönelik kurallar bir arada ele alınarak tanımlanmıştır.

Among the objectives of architectural heritage studies are the precise documentation of existing structures for conservation and restoration and understanding their design and construction principles to be further developed towards use in contemporary designs. Today, using computational design tools to analyze the design and construction process in an integrated approach supports these objectives. In our study, we examine the computational relationship between construction and design on a brick wall panel from an Anatolian Seljuk building. We rely on existing literature for previously documented information on the brick structures of the Anatolian Seljuks, the types of the bricks that make up the panel and the brick bond. Our detailed analysis of the panel identifies the parts forming the pattern. Considering the dynamic nature of the part-whole relations in visual reasoning, we identify not only the bricks as units, but also the parts of the geometric patterns formed by these. We define the computational processes of design and construction by considering the rules for both the bricklaying and pattern making.