Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BAŞAK CEBE
Danışman: Elçin Filiz Taş
Özet:
İnşaat sektörü; tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de, ülke ekonomisinde ve halkın istihdamında büyük pay sahibi olup, sektör büyümeye devam etmektedir. İnşaat sektörünün organizasyonel yapısı, diğer sektörlerle ilişkisi, yapım aşaması ve süreçteki girdileri düşünüldüğünde oldukça karmaşık bir yapısı olduğu açıktır. Bu karmaşık yapıyı çözümlemek ve kurgulamak için bir maliyet ve süre planlaması yapılması gerektiği açıktır. Bir inşaat projesinin başarısı, projenin belirlenen maliyet, süre ve kalite sınırları içerisinde kalınarak tamamlanmasıyla sağlanır. İnşaat sektöründe en sık yaşanan en önemli problemlerden biri ise, maliyet ve süre aşımıdır. Gelişmekte olan ülkelerin çoğunluğunda olduğu gibi, Türkiye'de de bu probleme sıklıkla rastlanmaktadır. Sektörün ülke için önemi düşünüldüğünde, sektördeki problemleri tespit etmek ve önlenmesine yönelik çözümler aramak oldukça kritik bir hale gelmektedir. Bu problemin önüne geçebilmek veya en aza indirgeyebilmek için problemin nedenlerinin belirlenmesi şarttır. Maliyet aşımı, işveren firma ile işi yapmayı taahhüt eden firma (yüklenici) arasında sözleşme ile anlaşılmış, işin yapılma maliyetinin üzerine çıkılmasıdır. Süre aşımı ise, gerçekleşen proje tamamlanma tarihinin, işveren firma ile işi yapmayı taahhüt eden firma arasında sözleşme ile anlaşılmış olan proje teslim tarihini geçmesi durumudur. Bir inşaat projesinde rol alan temel katılımcılar işveren, proje yönetimi ve yüklenicidir. Söz konusu rol alanlar, süreç esnasındaki konumları ve birbirleri ile ilişkileri sebebiyle, tezin de konusu olan maliyet ve süre aşımına neden olan faktörleri, farklı açılardan algılama ve gözlemleme durumundadır. Bu durumda; bir inşaat projesinde yapım aşamasında, maliyet ve süre aşımına neden olan faktörler ve bu faktörlerin sorumluları, işveren, proje yönetimi ve yükleniciye göre farklılık göstermektedir. Hatta söz konusu katılımcılar, bazı durumlarda maliyet ve süre aşımına neden olan faktörlerin sorumlusunun birbirleri olduğunu düşünmektedir. Sonuçta, süreçte rol alan katılımcıların, maliyet ve süre aşımına neden olan faktörleri ve faktörlerin sorumlularını farklı algılaması ve problemin sorumlusu olarak birbirlerini görmeleri; maliyet ve süre aşımı sorununun çözülmesine ve önüne geçilmesine engeldir. Yurtiçi ve yurtdışında yapılan çalışmalar incelendiğinde, maliyet ve süre aşımına neden olan pek çok faktöre rastlanmaktadır. Maliyet ve süre aşımına; yapım aşamasında bütçe, tedarik süreci, işgücü gibi konularda planlamanın hatalı yapılması, işi yapan firmaların yeterli ve kalifiye olmaması, faizler ve döviz kurunda dalgalanmalar, eksik ve kusurlu yapılan imalatlar, proje dokümanlarında hata ve eksiklikler, tasarımda hata, eksiklik ve gecikmeler, Malzeme/işgücü/ekipman tedarikinde zorluk ve proje katılımcıları arası iletişimsizlik gibi pek çok faktör neden olabilmektedir. Çalışma kapsamında, maliyet ve süre aşımına neden olan faktörlerin belirlenmesi için, inşaat sektöründe aktif olarak çalışan uzmanları üzerinde ve yalnızca yapım aşaması sürecini irdeleyen bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Daha önce yapılmış çalışmalardan toplamda 8 ana başlık altında gruplanmış 37 tane maliyet ve süre aşımına neden olan faktör derlenmiştir. Belirlenen bu faktörler kullanılarak yapılan alan araştırması; işveren, proje yönetimi ve yüklenicinin bakış açısına göre maliyet ve süre aşımına neden olan faktörleri belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında işveren, proje yönetimi ve yüklenici firmalarla görüşülmüştür. Faktörlerin etki ve sıklığı değerlendirilerek, bu verilerden alınan katsayılarla önem katsayısına ulaşılmıştır. Alan araştırması, belirtildiği gibi işveren, proje yönetimi ve yüklenici bakış açısı ayrımı ile değerlendirilmiş ve çıkan sonuçlara buna göre yorumlanmıştır. Çıkan sonuçlara göre çözüm önerileri getirilmiştir.