Türk Yapım Şantiyelerindeki İsrafların ve Nedenlerinin Tespit Edilmesi ve Yalın İnşaat Uygulamalarıyla Çözüm Önerisi Geliştirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ALPER TOKAT

Danışman: Elçin Filiz Taş

Özet:

Bu tez çalışmasında inşaat sektöründe oldukça yeni sayılabilecek bir endüstriyel verimlilik yöntemi olan Yalın İnşaat'ın, Türk yapım şantiyelerindeki israf türlerinin tespit edilmesinin ardından, uygulanması gerekliliğine yönelik alan araştırması sonuçları paylaşılmaktadır. Onbir sene öncesinde Türk yapım şantiyelerindeki israf türleri ve nedenlerinin incelendiği bir çalışma ile bu çalışmada yürütülen alan araştırmasının verilerinin kıyaslanması ve geçen zaman zarfında hangi etkenlerin değiştiği ve son duruma göre ne şekilde bir çözüm oluşturulması gerekliliği üzerine sonuçlar paylaşılmış ve öneriler geliştirilmiştir. Günümüz dünyasında şirketler arası rekabet şartları oldukça zorlu bir hal almıştır. Şirketlerin kendilerini işlerinde sürekli, başarılı ve memnun müşteriler portföyüne sahip konumda tutmaları ancak sürekli gelişim ve iyileştirme faaliyetlerinin hayata geçirilmesi ile mümkündür. Bu iyileştirme faaliyetlerinden en çok fayda sağlayan ve kapsamlı olanlarından biri de Yalın Üretim ilke ve prensipleridir. Bu doğrultuda önemli bir endüstriyel verimlilik sistemi olan Yalın Üretim, inşaat uygulamalarının kendine özgü yapısına göre uyarlanmış ve Yalın İnşaat çalışmaları ağırlık kazanmıştır. Çalışmada Yalın Üretim'in Yalın inşaat ile arasındaki ilişki açıklanmıştır. Yalın İnşaat uygulamalarının odaklandığı konular ve tekniklerine ek olarak; yurtdışında ve Türkiye'de bu konuya ilişkin literatür ve uygulama çalışmaları hakkında bilgiler verilmiştir. Yalın İnşaat'ın odaklandığı konuların başında gelen israfın giderilmesi, tezin dördüncü bölümünde detaylıca ele alınmıştır. İsraf dünyada ve ülkemizde önüne geçilmesi için sistematik ve tutarlı çalışmaların yürütülmesi gereken önemli bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapım şantiyelerindeki israfın da yüksek boyutlarda olduğu geçmişten günümüze karşılaşılan bir konudur. Bu sorunun giderilmesine ilişkin literatürde ve uygulamada pek çok çalışma olsa da bir yapım şantiyesi özelinde gerçekleşen israf türlerine ilişkin yeterli araştırma yapılmamıştır. Bu eksiklik nedeniyle planlanan ve hayata geçirilen arasında büyük maliyet, zaman ve kalite farkları doğmaktadır. Bu farkların ortadan kaldırılması veya minimize edilmesi için israf türlerinin ve süreçte fayda sağlamayan aktivitelerin doğru tespit edilmesi; ardından bunlara bilimsel yaklaşımlarla çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Yalın İnşaat ilke ve prensipleri bu noktada önemli etkiye sahip olduğu akademik çalışmalar ve uygulama örnekleriyle kanıtlanmıştır. İsrafın giderilmesinin önemi göz önünde bulundurularak bu tez çalışmasında Türk yapım şantiyelerinde gerçekleşmekte olan israf türlerinin belirlenmesi, ağırlıklarının ve bunların nedenlerinin tespit edilmesi amacıyla bir alan araştırması yürütülmüştür. Araştırma Türkiye'deki yapım şantiyelerinde görev alan mimar ve mühendis yapım profesyonelleri hedef almış, elde edilen veriler kullanılarak Türk yapım şantiyelerindeki israf türlerinin ve nedenlerinin analizleri yapılmıştır. Bu analizler doğrultusunda, onbir sene önce Türk yapım şantiyelerindeki israf türlerinin ve israf nedenlerinin araştırıldığı çalışmanın bulguları ile bu güncel çalışmanın bulguları kıyaslanmıştır. Bulgular sonucunda Türk inşaat sektörü şirketlerine bünyelerindeki yapım şantiyelerindeki israfı ortadan kaldırabilmeleri için uygulayabilecekleri Yalın İnşaat uygulamalarından özellikle tasarım, proje ve iş programı konusunda geliştirmeler yapılması yönünde önerilerde bulunulmuş ve dünyada bu uygulamaları gerçekleştiren diğer ülkeler gibi ülkemizin de önemli kazanımlar sağlayabileceğine dikkat çekilmiştir.