Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimari Tasarımda Bilişim, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şeymanur Yıldırım
Danışman: Sema Alaçam
Özet:
Teknolojinin evrimi ile birlikte tasarım yöntemleri de çeşitlenmektedir. Bu çeşitlenmenin sonucu olarak farklı ortamların bütünleşik sistemlere dönüşme ihtiyacı belirmektedir. Bu dönüşüme cevap olarak ortaya çıkan "Yapı Bilgi Modelleme"de (YBM) 2000'li yıllarda mimarlık, mühendislik ve inşaat sektöründe yaygınlaşmıştır. Nesne tabanlı çalışan YBM araçları, tasarım ve belgelemede, geleneksel 2B çizim yöntemlerinden ayrışarak tek bir dosyada tüm kullanıcıların eş güdümlü çalışmasını sağlamaktadır. Projenin tüm aşamalarına dahil olması ile birlikte tasarım, inşaat, işletme süreçlerinde CAD ile çalışılan döneme göre proje sürecinde karşılaşılabilecek problemlerin başlangıçtan itibaren öngörülebilmesi, kaynakların doğru ve kontrollü yönetilmesini sağladığı için daha verimli bir proje süreci oluşturulabilmektedir. Ancak, projelendirme sürecinde hala diğer aşamalara göre daha fazla emek ve zaman harcanması gerekmektedir. Bu durum bir problem tespiti olarak belirlenip, bu problemin algoritma destekli yaklaşımlar ile çözülebileceği tez kapsamında önerilmektedir. Bu amaçla, YBM ve algoritma destekli yaklaşımların bütünleştirilmesi irdelenmektedir. Algoritma Destekli YBM, YBM metodolojisi ile tasarımlara mantıksal olarak uygulanan kuralları uygulama sürecini kapsamaktadır. Algoritma veya hesaplama ile daha verimli çözümler elde etmek için, kısıtlamalar, kural setleri ve tasarım gereksinimleri temel alınarak, kararların programlanmasını sağlanmaktadır. Hazırlanan kural setleri veya algoritmalar ile kullanıcının tasarım problemine yaklaşımını ve bilgi birikimini aktarabilmesini de sağlamaktadır. Bu şekilde, projelendirme aşamasında harcanan iş gücü ve zaman kayıpları azaltılabilmektedir. Ancak, Algoritma Destekli YBM ile gelen yeni iş adımlarında oluşturulan algoritmaların, YBM süreçlerindeki gibi farklı kullanıcılar tarafından kullanılıp, yönetilebilmeleri gerekmektedir. Dolayısıyla, algoritma destekli YBM'ye geçiş ile başlayan yeni iş adımlarında da paydaşların iş birliği içinde çalışabilecekleri ortama ihtiyaçları vardır. Aksi takdirde, kısıtlı kullanıcı arasında kullanılmasından dolayı, diğer kullanıcılar ile eş güdümlü çalışmada yaşanan zorluklar ve programlama bilgi seviyesi düşük olan kullanıcıların sürece adapte olamamasından kaynaklı projelendirme sürecindeki kullanıcı yoğun iş yükleri azaltılamamaktadır. Bu amaçla, Algoritma Destekli YBM ile gelen yeni iş adımlarında da YBM'deki gibi paydaşlar ile eş güdümlü çalışma ortamı oluşturulması hedeflenmektedir. Öncelikle, yeni iş adımlarına geçişe sebep olabilecek etmenler belirlenmektedir. Bu etmenler yoğun iş yükü ile algoritma destekli yaklaşımların iş yükü arasında bir denge veya en iyileme arayışı kırılma noktaları olarak tanımlanmaktadır. Projelendirme evresinde kullanıcıya yoğun iş yükü ve zaman kayıplarına sebep olan projenin LOD seviyesi, nB sayısı, olgunluk seviyesi, paydaşların sayısı, projenin karmaşıklık düzeyi, projenin ölçeği ve benzer işlerin tekrarlanma sayısına göre tespit edilmektedir. Kırılma noktaları yeni iş adımlarına hangi durumlarda, hangi içerikte, hangi ölçekte, hangi frekansta gerekli olduğunu irdelemek ve benzer örüntülerde, benzer yaklaşımların oluşturulabilmesi için hazırlanmaktadır. Ardından, kullanıcıların birbirlerine bağımlılıklarını azaltmak ve yeni iş adımlarına kolay adapte olabilmesini sağlamak için şirket içi standartlar oluşturularak projelendirme evresinde kullanıcının emek ve zaman harcadığı işlerden kaynaklı gerilimi azaltmak için algoritmaların anlaşılabilirliğini arttırmak için önerilmektedir. Oluşturulan yaklaşımın geçerliliğini, eksik yönlerini ve doğruluğunu test etmek için, tasarım süreci devam etmekte olan bir metro projesi ile incelenmektedir. Tek bir proje üzerinden projelendirme süreci ön, kesin ve uygulama olarak üç aşamada değerlendirilmektedir. İlk olarak, projelendirme sürecinde kırılma noktalarına sebep olabilecek etmenler incelenmektedir. İkinci olarak, mevcut proje adımları algoritma destekli yöntemler ile yeniden değerlendirilip iş yükü ve zaman kayıpları minimuma indirilerek, süreçte en iyileme sağlanmaya çalışılmaktadır. Son olarak, şirket içinde farklı kullanıcıların da katılımı için uygulama standartları değerlendirilmektedir. Metro tasarım süreçlerinin bir hat üzerinden derinlemesine analizi sonucunda, kullanıcının yoğun emek ve zaman harcadığı uygulamaların Algoritma Destekli YBM ile aşılabileceği görülmektedir. Ancak, algoritma destekli iş adımlarında standartların olmaması yalnızca iyi programlama bilen kullanıcıların bu sürece dahil olabileceği ve diğer kullanıcılara yeni iş adımlarının nasıl çalıştığı öğretilse bile en küçük bir problemde ileri düzeyde programlama bilen kullanıcılara olan ihtiyaçları, süreçte beklenenden daha fazla duraklamaya ve zaman kayıplarına sebep olmaktadır. Dolayısıyla, şirket geneline yayılmış standartların oluşması ile birlikte her problemde ya da algoritma çalıştırılmak istendiğinde ileri düzey programlama bilgisi olan kullanıcılara ihtiyaç duymadan belirli bir noktaya kadar sürecin hızlandırıldığı ve farklı kullanıcılar arasında kullanımının ve anlaşılabilirliğinin arttığı görülmektedir. Sonuç olarak, bu tez çalışması ile algoritma destekli yaklaşımların YBM ile bütünleştirilmesi gerekliliği ve Algoritma Destekli YBM ile gelen yeni iş adımlarında da çoğul katılımcı kitlesine hitap etmesi için standartların gerekliliği vurgulanmaktadır. Bu amaçla, şirket içinde kullanımını yaygınlaştırmak ve projelendirme sürecinde en iyileme sağlamak için Algoritma Destekli YBM ile gelen yeni iş adımlarının uygulama yöntemine katkı sunmak için yaklaşım önerisi hazırlanmaktadır.