Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HANDAN ONG
Danışman: Elçin Filiz Taş
Özet:
1980'li yıllarda Türk ekonomisinin dısa açılması ile beraber, ekonomik ve sosyal yapıda yasanan önemli dönüsümlerin etkisi ile Türk perakende sektörü ölçek, organizasyon ve cografya anlamında büyük degisimler içine girmistir. Artan gelir seviyesi, yüksek kentlesme oranı, çalısan kadın sayısındaki artıs ve dısa açılma ile birlikte gelen batılı yasam tarzının etkileri tüketicilerin yasam biçimlerinde ve alısveris alıskanlıklarında Türk perakende sektörünün gelisimini destekleyici yönde degisikliklere neden olmustur. 1990'lardan itibaren büyük sehirlerdeki alısveris merkezi ve hipermarket yatırımları popüler hale gelmis ve bu yatırımlarla beraber Türk perakende sektörü hızlı bir sekilde modernizasyona ugramıstır. Türkiye'nin finansal baskenti olarak anılan ve nüfus bakımından en büyük sehri olan İstanbul, özellikle gıda perakendeciliginde olmak üzere, degisimin en fazla gözlemlendigi ve yatırımların en fazla yogunlastıgı sehir olmustur. Türkiye'de ki en yüksek kisi basına ortalama gelire ve 12 milyonun üzerinde nüfusa sahip olan İstanbul hipermarket yatırımları için halen en gözde sehir konumundadır. 2010 yılına kadar İstanbul'da faaliyete geçmesi planlanan altı yeni hipermarket yatırımı bulunmaktadır. Pazardaki rakiplerin hızla artması ile birlikte hipermarket yatırımcısı firmalar için dogru lokasyonda bulunmak rekabetin en belirleyici unsuru haline gelmistir. Bu nedenle gerek yerli gerekse yabancı hipermarket zincirleri yeni yatırımlarını gerçeklestirecekleri yerin seçimi için, kendilerine en fazla kazancı getirecek cografi alanın belirlenmesi konusunda yogun pazar arastırmaları ve fizibilite çalısmaları yapmaktadırlar. Buradan hareketle bu tez çalısmasının konusu, ?İstanbul'da yapılacak yeni hipermarket yatırımları için ilçeler bazında en uygun lokasyonun belirlenmesi? olarak belirlenmis ve çalısma ile ilçelerin tasıdıkları perakende potansiyeli ortaya çıkarılarak yapılan yer seçimi çalısmalarına ısık tutması amaçlanmıstır. Çalısmada yöntem olarak bir mekânsal etkilesim modeli olan Lakshmanan ve Hansen Modeli'nden faydalanılmıstır. Tezin ilk bölümünde çalısmanın amacı, kapsamı, yöntemi ve yararlanılan literatür anlatılmıstır. İkinci bölümde ?perakendeci? ve ?perakendecilik? kavramlarının tanımları yapılmıs, ardından hipermarketlerin karkteristik özelliklerinin, perakende stratejilerinin ve perakende sektörü içerisindeki yerlerinin anlasılması için perakende kurulus türlerinin tanımları yapılarak sınıflandırılmıstır. Bundan sonra sırasıyla Amerika, Avrupa ve Türkiye'de ki perakende sektörleri incelenerek Türk gıda perakendeciligi sektörünün bu gün içerisinde bulundugu durumun anlasılması amaçlanmıstır. Üçüncü bölümde ilk olarak hipermarketlerin genis kapsamlı olarak tanımı yapılmıs ve tarihsel gelisim süreci incelenerek farklı ülkelerde yasanan deneyimlere göz atılmıstır. Ardından hipermarketler için yer seçiminin önemi ve yer seçiminde bir yöntem olarak ticari etki alanın tanımlanması; ticari etki alanının tanımlanmasına yönelik gelistirilen modeller ve ticari etki alanlarının karakteristikleri açıklanarak anlatılmıstır. Dördüncü bölümde çalısma alanı olan İstanbul'un Türk perakende sektörü içerisindeki önemi anlatılarak İstanbul'un neden çalısma alanı olarak seçildigine deginilmistir. Daha sonra seçilen ticari etki alanı tanımlama modeline göre hesaplamalar yapılmıs ve elde edilen sonuçlara göre daha fazla harcama potansiyeli yaratan ilçeler hipermarket yatırımı için daha uygun kabul edilerek İstanbul'un ilçeleri hipermarket yatırımına uygunluklarına göre sıralanmıstır. Besinci bölümde çalısma sonucu elde edilen veriler yorumlanmıs ve hipermarketlerin İstanbul ve Türk perakende sektöründeki gelecegi ile ilgili degerlendirmelerde bulunularak çalısma tamamlanmıstır.