Gayrimenkul Geliştirme Projeleri ve Türkiye Koşullarında Gayrimenkul Geliştirme Problem Tespiti ve Bir Model Önerisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2002

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: REZZAN GÜLSÜN

Danışman: Elçin Filiz Taş

Özet:

Gayrimenkul geliştirme, arazi geliştirme ve bina yapımına ilişkin birçok aktiviteyi kapsayan, çok yönlü bir iş alanıdır. Bir gayrimenkul geliştirme projesi eski binaların satın alınarak veya kiralanarak yeniden kullanılmasından, bina renovasyonuna; büyük bir arazi satın alınarak üzerinde konut siteleri inşa etmeye, ya da hiç bina üretilmeden büyük bir arazi parçasının parselasyonu yapılarak bölümler halinde satılmasına kadar değişik şekillerde olabilir. Gayrimenkul geliştirme, çevreyi şekillendiren, aynı zamanda politik, ekonomik, sosyal, yasal ve fiziksel birçok bileşene bağlı dinamik ve disiplinler arası bir süreçtir. Bu bileşenlere bağlı hızla değişen şartlar, yeni bina teknolojileri, araç ihtiyaçları ve malzeme seçenekleri sebebiyle gitgide büyümekte ve kompleks bir hal almaktadır. Günümüz koşullarında bu büyük yatırımların başarısı şansa bırakılmamalıdır. Bunun için, pazar ve müşteri odaklı yaklaşım çok önemli olmaktadır. Bu çalışmada, gayrimenkul geliştirme projelerinin kapsamı belirtilerek, bir gayrimenkul geliştirme projesinin gerçekleştiği sektörel ortam, süreç aşamaları, bu süreçte ve sektörde yer alan katılımcılar tanımlanmıştır. Mimarlar, mühendisler, yapım yüklenicileri, pazar danışmanları, ekonomistler, avukatlar, proje yöneticileri ve danışmanlar gibi birçok profesyonelin oluşturduğu bir gayrimenkul geliştirme ekibinin katkılarıyla gerçekleşen bu sürecin aşamalarını tanımlamak amacıyla değişik yazarlarca önerilen iki geliştirme modeli analiz edilmiş ve değerlendirilmiştir. Bir gayrimenkul geliştirme projesini kağıt üzerindeki bir fikirden, gerçekleşmiş bir ürüne dönüştüren aktivitelerin koordinatörü olan "geliştirici şirketler" tanımlanarak, bu şirketlerin organizasyonel yapılan incelenmiştir. Gayrimenkul geliştirme proje sürecinin bir "ekip çalışması" olduğu vurgulanarak, bu ekip çalışmasında rol alan tüm aktörler belirtilmiş, bir gayrimenkul geliştirme projesinde üstlendikleri görevler açıklanmıştır. Yerli ve yabancı literatürde yer alan kuramsal ve kavramsal tanımlamaların, Türkiye koşullarında hangi ölçüde geçerli ve etkili olduğunu analiz edilmiş ve günümüz gayrimenkul ve inşaat sektörüne adapte edilebilirlik düzeyi araştırılmıştır. Günümüz Türkiye koşullarında gayrimenkul geliştirici şirketlerin literatürde yer alan süreç ve aktiviteleri uygulamada karşılaştıkları sorunlar ortaya konmuş, elde edilen veriler de göz önünde bulundurularak, Türkiye için bir gayrimenkul geliştirme projesi modeli önerilmiştir. Bu model önerisi; "gayrimenkul geliştirme sektörü bazında", ve "gayrimenkul geliştirme proje süreci bazında" olmak üzere iki aşamada ele alınmıştır.