Konut binalarında gri su planlaması

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUHAMMET ŞEHADET KARATOPRAK

Danışman: Gülten Manioğlu

Özet:

Su, insanlar için en temel hayati ihtiyaçlardan biridir. Tüm canlılar için değerli bir doğal kaynak olan suya, insanlar tarımsal, endüstriyel ve evsel tüketimde farklı amaçlarla gereksinim duymaktadır. Hızlı nüfus artışı ve yoğun kentleşmeyle birlikte kişi başı su tüketiminin artması; evsel, endüstriyel ve tarımsal tüketim olmak üzere başlıca sektörlerdeki su kullanımının da artışına sebep olmaktadır. Bununla birlikte, yakın gelecekte maruz kalınabilecek iklim senaryoları da dikkate alındığında, dünya üzerinde kişi başı su tüketim miktarının da giderek azalacağı tahmin edilmektedir. Su kıtlığı ve suya erişim sorununun çok yakın zamanda dünyanın en önemli sorunlarından biri olacağı tahmin edilmektedir.

Dünya’da ve Türkiye’de su konusuna acil olarak dikkat çekilmeli ve bu amaçla; doğal su kaynakları verimli bir şekilde yönetilmeli ve sürdürülebilir su yönetimi stratejileri uygulanarak tatlı su tüketim miktarları azaltılmalıdır. Uygulanılabilecek en hızlı ve etkili adımlardan biri, tatlı su tüketim miktarını azaltan ve/veya tekrar kullanan ürünler ve stratejiler geliştirmektir. Binalarda gri su planlaması bu amaca hizmet edebilecek en etkili ve hızlıca uygulanabilir su korunumu stratejilerinden biri olarak belirlenmiştir. Bu stratejinin benimsenmesi ve tüm bina türlerinde yaygınlaşmasıyla birlikte tatlı su tüketim miktarında önemli ölçüde azalmalar beklenmektedir.

Bu tez çalışması kapsamında, konut binalarında gri su sisteminin planlama aşamaları 7 temel adımda açıklanmıştır. Daha sonra örnek bir konut projesi seçilerek gri su sistemi uygulaması yapılmış ve bu şekilde tasarım aşamasında konut binaları için gri su sistemlerinin entegrasyonu hesaplama ve projelendirme aşamaları açıklanmıştır. Çalışmanın mimar ya da tasarımcıya gri su planlaması konusunda rehberlik edeceği düşünülmektedir. Konut binalarında su korunumu hedefiyle gri su planlaması yapılan çalışma, altı bölümden oluşmaktadır.

Birinci bölümde, suyun önemine dikkat çekilmesi amacıyla Dünya’daki ve Türkiye’deki su potansiyeli açıklanmış ve ardından su kısıtlı ve yenilebilir bir doğal kaynak olduğu halde nüfus artışı, bilinçsiz su tüketimi, çevre kirliliği ve küresel iklim değişikliği gibi sebepler nedeniyle küresel ölçekte yaşanılan su sorunları vurgulanmış ve su korunumuna ilişkin hedef ve stratejiler vurgulanmıştır.

İkinci bölümde, gri su, kalitesi ve içeriği; gri suyun önemi, gri suyun yeniden kullanımı konularına ilişkin bir literatür incelemesi yapılmıştır.

Üçüncü bölümde, Dünya’da ve Türkiye’de gri su sisteminin uygulandığı konut, otel, ofis, havalimanı vb. gibi farklı yapılar incelenmiştir. Ayrıca gri suyun uygulanması amacıyla oluşturulan ve yürürlükte olan mevzuatlar Dünya’da ve Türkiye’de olmak üzere ayrı ayrı açıklanmıştır.

Dördüncü bölümde, öncelikle gri su sistemlerinin temel işleyişinden ve planlama aşamasında dahil edilmesinin öneminden bahsedilmiştir. Ardından gri suyun konut planlamasına nasıl entegre edilebileceği, gri su sisteminin planlanması, izlenmesi ve bakımına ilişkin 7 adımdan oluşan konut binalarında gri su planlama aşamalar açıklanmıştır.

Beşinci bölümde, 4. bölümde açıklanan “Konut Binalarında Gri Su Planlaması Aşamaları”nın, örnek bir konut binası seçilerek uygulaması yapılmıştır. İlk olarak örnek konut bina planlamasındaki mevcut temiz ve pis su tesisatları incelenmiş, ardından mevcut tesisata ek olarak gri su tesisat planlaması yapılmıştır. Örnek konut binasında gri su planlamasına ilişkin aşamalar adım adım açıklanmıştır.

Altıncı bölümde, yapılan çalışmanın sonuçları ve önerileri detaylı şekilde açıklanmıştır.