Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSTAFA SELÇUK ÇIDIK
Danışman: Elçin Filiz Taş
Özet:
Bilgi teknolojisi alanında, özellikle son yirmi yılda baş döndürücü hızda yaşanan gelişmeler dünyayı bilgi çağı adı verilen yeni bir çağa sürüklemiştir. Bilgi teknolojisindeki devrimsel gelişmelerin hayatın her alanına büyük etkileri olmuştur. İçinde bulunduğumuz bilgi çağının getirdiği yeniliklerden iş dünyası da nasibini almış ve iş dünyasının koşulları da büyük ölçüde değişime uğramıştır. Bu yeni çağda küreselleşme, bilgi çağı, bilgi toplumu ve bilgi tabanlı organizasyonlar gibi olgular doğmuş, firmalar için doğru ve hızlı kararlar verebilmek büyük önem kazanmıştır. Sadece hızla değişen koşullara cevap verebilen firmaların varlığını sürdürebildiği bu yeni iş dünyasında doğru ve hızlı karar verebilmenin yolu karar vermeye yardımcı olan bilgi ve bilgiye dair işlevleri doğru bir şekilde yürütmekten geçmektedir. Günümüzde firmaların bilgiye yönetilmesi gereken bir varlık gözüyle bakmaları ve bilgiyi kapsayıcı ve sürdürülebilir politikalar ışığında yönetmeleri bir zorunluluk halini almıştır. Bu bağlamda günümüz firmalarında bilgi yönetimi stratejileri, iş stratejilerini dahi etkiler bir öneme ulaşmıştır.Bilgiyi, iş dünyasının yeni koşullarına ayak uydurabilecek şekilde doğru yönetebilmek adına bilgi teknolojisinin sunduğu imkânlar teknik olarak neredeyse sınırsızdır. Günümüzde bilgi teknolojisinin yardımıyla yapılabileceklerin önündeki en önemli sınırlayıcı faktör sistem tasarlayıcısı ve sistem kullanıcısı rollerindeki insandır. Bu nedenle konu bilgi yönetimi olduğunda, insanların bilgi yönetimi vizyonları ve bilgi yönetimi konusunda yaşadıkları problemlere dair algıları büyük önem kazanmaktadır.İnşaat sektöründeki ürünün, üretim yerinin ve farklı uzmanlık ve organizasyon yapılarına sahip katılımcıların yer aldığı proje temelli üretimin kendine has özelliklerinin neden olduğu karmaşık yapı, inşaat sektörünün bilgi teknolojisi konusunda yerleşik sektörlerdekine göre daha farklı bir seyir izlemesine neden olmuştur. Sektörün kendine has karmaşık ve belirsizliklerle dolu yapısı, bir yandan sektördeki firmaların bilgi ihtiyaçlarının artmasına neden olurken, bir yandan da firmaların bilgi yönetiminde problemler yaşamasına neden olmaktadır. Bu problemler bilginin standart bir şekilde üretilmesinden, bir projede üretilen ya da yakalanan bilginin sonraki projelerde kullanılmak üzere saklanılmasına kadar çok geniş bir yelpazede yaşanmaktadır. Bu noktada, modern bilgi teknolojisinin sunduğu imkânların, inşaat sektörünün belirsiz ve karmaşık yapısı içerisinde firmaların bilgi yönetimi ihtiyaçlarını karşılayabilecek seviyede olup olmadığı ya da bilgi teknolojisinin, firmaların bilgiyi yönetiminde yaşadıkları problemlerin ne kadarını çözebileceği sorusu önem kazanmaktadır.Modern bilgi teknolojisinin yardımıyla başarılabileceklerin önündeki en büyük sınırlayıcı etkenin insanın vizyon ve algısı olduğundan hareketle, inşaat sektöründe bilgi yönetimi uygulamalarındaki problemlerin anlaşılabilmesi ve çözülebilmesi için de öncelikle sektördeki bilgi yönetimi vizyonunun ve bilgi yönetiminde yaşanan problemlere dair algının araştırılması gerekliliği doğmaktadır.Bu sebepten dolayı, bu çalışmada, Türk inşaat sektörünün bilgi yönetimi konusundaki vizyonu ve bilgi yönetiminde yaşadığı problemleri nasıl algıladığı farklı alt sektörlerden üç firmanın dâhil edildiği çoklu vaka analiziyle araştırılmıştır. Elde edilen bulguların ışığında, sektörde bilgi yönetimi konusundaki problemler ve çözüm önerileri ortaya konulmuşturAraştırmanın giriş bölümünde, bilgi teknolojisindeki gelişmeler, bu gelişmelerin iş dünyası üzerindeki etkileri, bilgi yönetiminin yeni iş dünyasındaki yeri ve inşaat sektöründe bilgi yönetiminin önemi üzerinde durulmak suretiyle çalışmanın genel çerçevesi çizilmiştir.İkinci bölümde bilgi, bilgi yönetimi ve bilgi sistemleriyle ilgili kavramlar tanıtılmıştır. Bu kavramlar tanıtılırken tarihsel gelişimlerine yer verilmiş ayrıca bu kavramların birbirleriyle olan ilişkileri açık bir şekilde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu sayede bilgi yönetimi konusunda tutarlı ve net bir çerçeve çizilmiş, sonraki bölümler için bilgi yönetimiyle ilgili bir altyapı hazırlanmıştır.Üçüncü bölümde modern iş dünyasının karşı karşıya olduğu koşullar, iş dünyasındaki değişimin nedenleri, bilgi teknolojisinde yaşanan gelişmelerin günümüz firma organizasyonlarında yarattığı değişiklikler üzerinde durulmuştur. Bu noktadan hareketle günümüz firmalarında bilgi yönetiminin yeri ve önemi irdelenmiş ve günümüz firmalarının nasıl bir bilgi yönetimi uygulamasına ihtiyaç duydukları ortaya konmuştur.Dördüncü bölümde, firmaların bir önceki bölümde ortaya konulan bilgi yönetimine dair ihtiyaçlarını karşılayabilmek üzere, firmaları her açıdan dönüştürmek amacını taşıyan değişim mühendisliği üzerinde durulmuştur. Bu bölümde öncelikle, değişim mühendisliğinin ve yeni iş dünyasının yoğun olarak üzerinde durduğu iş süreci ve süreç odaklı organizasyon kavramları açıklanmıştır. Ardından değişim mühendisliğinin tanımı, prensipleri ve amaçları belirtilmiş ve başarılı bir değişim mühendisliği uygulaması için izlenmesi gereken adımlar belirtilmiştir. Bu bölümde özellikle başarılı bir değişim için iş ve bilgi yönetimi stratejilerinin uyumlu hale getirilmesinin önemi vurgulanmış ve değişim süresince karşılaşılabilecek dirençle başa çıkma yolları ortaya konmuştur.Beşinci bölümde inşaat sektöründe bilgi yönetimi konusu üzerinde durulmuştur. Yapılan literatür araştırması sonucu sektörde bilgi düzeyleri, sektörde bilgi yönetiminin yeri ve önemi, bilgi yönetiminde yaşanan problemler ve bu problemlerin çözülmesinin önündeki engeller ortaya konulmuştur. Ortaya konulan engellerin aşılması için önerilenlere ve gelecekte inşaat sektöründe bilgi yönetimi alanında yaşanması beklenen gelişmelere de yine bu bölümde yer verilmiştir.Altıncı bölümde Türk inşaat sektöründe bilgi yönetimi konusundaki problemlerin ve çözüm önerilerinin ortaya konulabilmesi amacıyla yürütülen çoklu vaka analizinin yöntemine ve bulgularına yer verilmiştir. Firmaların bilgi yönetimi vizyonlarına ve bilgi yönetiminde yaşadıkları problemlere dair algılarına odaklanılarak, üç farklı alt sektörden kendi alanlarında lider konumundaki firmalarla yürütülen araştırmada, sektörde bilgi yönetimi konusundaki problemler altı ana başlık altında toplanmıştır.Araştırmanın sonuç ve öneriler bölümünde ise bir önceki bölümde ortaya konulan problemlerin çözüm önerilerine yer verilmiştir.