Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimari Tasarımda Bilişim, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Varlık Yücel
Danışman: Sema Alaçam
Özet:
Günümüz teknolojilerinin eğitim alanındaki potansiyelleri sanal eğitim ortamlarını önemli bir çalışma alanı haline gelmiştir. Bugünün öğrencilerin bilgi ile katılımcı ve interaktif bir ilişki kurabildikleri, görsel medyalar ile zenginleştirilmiş öğrenim metotlarına ve ortamlarına yatkınlık göstermektedir. Bu durum yüz yüze, didaktik eğitimden; kendi kendine öğrenme, oyunlaştırma ve teknolojik gereçler ile öğrenme doğrultusunda ilerleyen bir dönüşüm yaşanmasına neden olmaktadır. Mimarlık eğitiminin bu dönüşüme uyum sağlayacak ve bu teknolojilerin potansiyellerinden yararlanacak şekilde yeniden sorgulanması çalışmanın esas hedefidir. Bu bağlamda geleneksel eğitim ortamlarında interaktif bir biçimde incelenmesi oldukça zor olan, yapı sistemlerinin, malzemelerinin, teknolojilerinin, yapım teknik ve süreçlerinin incelenmesini kapsayan yapı bilgisi, Sanal Gerçeklik (Virtual Reality) teknolojisinin potansiyellerden güçlü bir biçimde yararlanılabilecek bir konu olarak belirlenmiştir. Mimarlık öğreniminde yapı bilgisi dersleri önemli bir yer tutmaktadır. Bu derslerde yapı bileşenleri, malzemeleri ve sistemlerinin incelenmekte; yapım teknik ve teknolojilerinin araştırılmaktadır. Mimarlık öğreniminde yapı bilgisi konularının işlenişinde Sanal Gerçeklik (SG) teknolojinin potansiyellerinden nasıl yararlanılabileceği sorusu ve bu soruya aranan cevaplar tezin kapsamını belirlemiştir. Tez kapsamında Türkiye ve dünyadaki öncü on mimarlık okulu seçilmiş ve bu mimarlık okullarında yapı bilgisi konularının ele alındığı dersler, içeriklerine ve işlenişlerine göre gruplandırılmıştır. Seçilen dersler, yapı bilgisi konularının işlenişinde öğrenci ve bilgi arasında kurulan ilişki biçimlerine göre analiz edilmiştir. Bunun sonucunda incelenen mimarlık okullarında yapı bilgisi konularının işlenişinde öğrencinin bilgi karşısında pasif bir konumda olduğu tespit edilmiştir. Öğrencinin bilgi karşısında etken konumda olduğu aktif bir etkileşimin kurulması öğrenme düzeyine pozitif etki yaratacağı varsayılmıştır. Öğrencilerin yapı bilgisi konuların çeşitli etkileşimler ile deneyimlenip, öğrenebileceği sanal bir etkileşim ortamı kurulmasının bu anlamda olumlu olacağı öngörülmüştür. Bu bağlamda literatürde geçen benzer çalışmalar ve uygulamalar, etkileşim biçimleri ve arayüz tasarımı açısından irdelenmiştir. Mimarlık okullarında yapı bilgisi öğrenimi ve sanal ortamda yapı bilgisi öğrenimi üzerine yapılan araştırmaların devamında Virtual Reality in Construction (VRiC) isminde bir sanal öğrenme ortamı önerilmiştir. Önerilen sanal ortamın yaratılması için Unreal Engine 4 (UE4) oyun motoru kullanılmıştır. 3ds Max programında, detay ve malzeme katmanları ile birlikte modellenen bir yapı UE4 ile SG ortamına aktarılmıştır. Öğrencilerin yaşayacakları sanal ortam deneyiminde, bir mimari yapı içerisinde var olma duygusu hissetmeleri amaçlanmıştır. Yapı içerisinde gezinirken biryanda da kurdukları etkileşimler ile yapı bileşenleri ile ilgili çeşitli bilgi katmanlarına ulaşabilmeleri planlanmıştır. Geliştirilen sanal ortam içerisinde öğrenciler Oculus Rift Sanal Gerçeklik Gözlüğü (Virtual Reality Headset) kumandaları, çeşitli jestler ve menüler vasıtası ile tasarlanan sahne ve sahne içerisindeki nesnelerle etkileşime girebilmektedir. Farklı görüntüleme biçimleri ile yapı bileşenleri üzerinde incelemelerde bulunabilmektedir. Öğrenciler seçtikleri yapı bileşenlerinin farklı malzeme katmanlarına ulaşarak, bileşenleri meydana getiren her bir yapısal katmanı ayrıntılı bir biçimde gözlemleyebilmektedir. Taşıyıcı sistemleri, bu sistemlerin bir araya geliş biçimlerini ve detaylarını kurgulanan etkileşimlerin ve tasarlanan arayüzlerin kullanımı ile incelenebilmektedir. Geliştirilen sanal öğrenme ortamı İstanbul Teknik Üniversitesinde lisans ve yüksek lisans öğrenimi gören altı öğrenciden oluşan bir grup ile test edilmiştir. Gerçekleştirilen kullanıcı testi çerçevesinde VRiC sanal öğrenme ortamı kullanılabilirlik ve esneklik bağlamında değerlendirilmiştir. Sanal ortam içerisinde tanımlanan işlevlerin öğrenciler tarafından sağlıklı bir biçimde gerçekleştirilebilmesi sanal ortamının kullanılabilirliğini tanımlamaktadır. Farklı inceleme biçimlerinin, kurgulanan etkileşimlerin ve tasarlanan arayüzlerin öğrencilerin farklı ilgi ve istekleri doğrultusundaki yeterliliği ise sanal ortamın esnekliğini tarif etmektedir. Yapılan kullanıcı testleri sonucunda VRiC'nin birçok özelliğinin kullanılabilirlik bağlamında öğrenciler tarafından olumlu karşılandığı görülmüştür. Buna karşı önerilen sanal öğrenme ortamı esneklik bağlamında değerlendirildiğinde ise çeşitli yetersizliklerinin ve eksikliklerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda VRiC sanal öğrenme ortamı üzerinde yapılabilecek geliştirmeler tartışılmıştır.